Czym jest, może lub powinna być współczesna sztuka sakralna?

W jaki sposób może dziś służyć głoszeniu Ewangelii oraz wyrażać chwałę Boga?

Jak może prowadzić współczesnego człowieka do doświadczenia sacrum i przekazywać prawdy związane z wiarą?

​

Te nurtujące nas od dłuższego czasu pytania łączą się z przekonaniem, że doświadczenie piękna w sztuce może być drogą do Tego, który jest najwyższym Pięknem, do Boga. Tymczasem w Polsce, zwłaszcza w przestrzeni kościelnej, a więc tam, gdzie szukamy i spodziewamy się doświadczyć tego piękna, dominuje sztuka religijna o wątpliwym poziomie artystycznym. Wydaje się, że dobór dzieł eksponowanych w świątyniach często jest wynikiem przypadkowych, nieprzemyślanych decyzji, podejmowanych bez wsparcia ekspertów z dziedziny sztuki czy architektury. Pomijanie aktualnych osiągnięć estetycznych przy wyborze projektów i realizacji dzieł sakralnych sprawia z kolei, że dzieła te często nie przemawiają do współczesnego odbiorcy.

Pomysł zorganizowania Ogólnopolskiego Konkursu Sztuki Sakralnej był odpowiedzią na deficyt współczesnych rozwiązań w tej dziedzinie sztuki. W 2021 r. odbyła się jego pierwsza edycja, której tematem było Macierzyństwo Maryi. Konkurs został skierowany do artystów tworzących dzieła z zakresu sztuk plastycznych w technikach dwuwymiarowych, takich jak: malarstwo, rysunek, grafika, grafika warsztatowa, grafika komputerowa, typografia, fotografika.

​

Głównym celem Konkursu było poszukiwanie nowych dzieł o tematyce sakralnej podejmujących żywy dialog z treścią Ewangelii i tradycją, a co za tym idzie odkrywanie nowych, nieznanych twórców, w konsekwencji zaś kształtowanie wrażliwości odbiorców poprzez organizację wystaw pokonkursowych oraz publikację dzieł w Internecie.

​

Jako organizatorom zależało nam także, aby nazwa naszej inicjatywy – Ogólnopolski Konkurs Sztuki Sakralnej – jednocześnie wyznaczała i odzwierciedlała cel, do którego dążymy, czyli poszukiwanie sztuki, która mogłaby znaleźć się w świątyni/miejscu przeznaczonym do modlitwy, służąc jako pomoc w spotkaniu z Bogiem.

​

Konkurs był poszukiwaniem odpowiedzi na pytania nie tylko o istotę i zadania współczesnej sztuki sakralnej, ale także o jej język i formę. Czy każdy współczesny styl w równym stopniu nadaje się do wyrażania prawd ewangelicznych? Czy sztuka sakralna może mówić językiem popkultury? W jaki sposób współcześni artyści powinni czerpać z tradycji ikonograficznej ukształtowanej w chrześcijańskiej sztuce sakralnej w poprzednich wiekach? Na ile tradycyjne, powszechnie akceptowane wzorce przedstawiania tematów i postaci świętych przemawiają do współczesnego odbiorcy? A także: czy dzisiaj jesteśmy w stanie „wpuścić” do przestrzeni sakralnej dzieła sztuki, które przekraczają nasze wyobrażenia, oczekiwania i upodobania wyznaczone przez poprzednie epoki?

 

OKSSa spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem, wpłynęło ponad 500 prac: od tradycyjnych ikon, poprzez współczesne ich interpretacje, abstrakcje geometryczne, przedstawienia figuratywne, symboliczne, po piktogramy. Jury wybrało 35 dzieł, które zostały zakwalifikowane do drugiego etapu i tym samym stały się częścią wystawy pokonkursowej w Concordia Design Wrocław w listopadzie 2021 roku. Wybrane prace finalistów były prezentowane także w 2022 r. w Muzeum Narodowym we Wrocławiu oraz w Galerii Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom Praczki” w Kielcach. Do końca lutego 2023 r. część prac można było obejrzeć również w Galerii Sztuki Współczesnej Akademii Lubrańskiego w Poznaniu na wystawie pt: "Macierzyństwo Maryi".

Zebranie tak różnorodnych dzieł, pokazanie potencjału współczesnych artystów i środków wyrazu, a także stworzenie okazji do dyskusji na temat współczesnej sztuki sakralnej jest dla nas, jako organizatorów, ogromną wartością.

​

Wierzymy, że Konkurs w takiej formule, jaką posiada – czyli w otwartości na dialog i uczestnictwo różnych twórców – ma swoje ważne zadanie do spełnienia. Mamy także nadzieję, że stanie się pomocą w odkrywaniu, czym jest lub nie jest współczesna sztuka sakralna, oraz w poszukiwaniu kierunku, w jakim sztuka ta mogłaby się dzisiaj rozwijać.

​

Serdecznie dziękujemy wszystkim Twórcom, którzy przyjęli nasze zaproszenie do udziału w Konkursie, a także wszystkim Partnerom, Sponsorom oraz Patronom OKSSy, bez których wsparcia nie udałoby się zrealizować tego projektu.

​

Mamy także cichą nadzieję, że OKSSa może przyczynić się do głoszenia chwały i Piękna naszego Pana.